MindSonar is een door het IEP ontwikkelde tool om te meten hoe je denkt. Althans dat is de claim van het IEP. MindSonar is de combinatie van metaprogramma’s, Spiral Dynamics en VAK leerstijlen. Het goede aan MindSonar is dat MindSonar geen persoonlijkheid meet. Persoonlijkheid bestaat niet. Wat we “persoonlijkheid” noemen, zijn evolutionaire gedragspatronen.
Helaas is dat het enige wat er goed aan MindSonar is. Want met elk van de drie onderdelen van MindSonar is veel mis:
- Metaprogramma’s werken anders dan het IEP met MindSonar beweert. Zie hiervoor de uitgebreide blog over metaprogramma’s. Samengevat: metaprogramma’s zijn bedacht. Zo heeft Michael Hall er zelfs 102 bedacht in plaats van de 13 die het IEP gebruikt in MindSonar. Daarnaast zijn metaprogramma’s veranderlijk. Afhankelijk van wat je doet, kunnen ze binnen de kortste keren veranderen. Je hebt dus niets aan een profiel die je metaprogramma’s op een moment meet. Bovendien zijn metaprogramma’s digitaal. Dat wil zeggen dat ze discrete instellingen hebben en geenszins zoals het IEP met MindSonar beweert dat ze analoog zijn en dus een meetbare schaal zouden hebben. Metaprogramma’s zijn onze beschrijvingen voor delen van de filters die ons brein gebruikt. Iemand die op een specifiek moment gemotiveerd wordt door beloningen, filtert signalen die op straf duiden weg. Maar het slaat nergens op om te denken dat sommige mensen dat filter zouden doen met een kracht van 1, 2 of 3. Het is uit de duim gezogen onzin om te denken dat je op die manier een metaprogramma zou kunnen meten.
- VAK leerstijlen zijn onzin. Het brein van mensen verwerkt zintuiglijke data van alle zintuigen. Voor wat er allemaal mis is met VAK leerstijlen, zie de uitgebreide blog over leerstijlen. Het slaat nergens op om te denken dat sommige mensen op een visuele manier leren en andere mensen op een auditieve manier. Het enige wat er speelt, is dat sommige mensen zich bijvoorbeeld makkelijker bewust worden van visuele data dan van auditieve data. Maar dat betekent dat het voor zo’n iemand goed is om het bewust worden van auditieve data te trainen. Er zijn vele leerstijlen en het is slecht voor mensen om te worden ingedeeld in een leerstijl. Bovendien zorgt een dergelijke aanpak voor ongewenst gedrag, namelijk het stimuleren van nog beter bewust worden van de zintuiglijke data waar iemand zich al goed bewust van is ten koste van het leren om andere zintuiglijke data bewust te maken.
- Het grootste probleem van MindSonar gaat schuil in het het gebruik van wat het IEP Graves Drives noemt. Dit is een samentrekking van Management Drives en Spiral Dynamics. Beide zijn namelijk gebaseerd op Graves zijn Levels of Existence. Voor wat er mis mee is, zie de blogs over Management Drives en Spiral Dynamics. Hier is de samenvatting: (a) het is allemaal pseudowetenschap die nergens op slaat, rechtstreeks ingaat tegen wat we weten over biologie, geschiedenis en neurowetenschappen, (b) het gaat om een beperkte aantal sets van waarden die heel veel andere waarden uitsluiten en (c) en dit is wel het grootste probleem: Graves maakt een onderscheid tussen een heel klein groepje elite mensen die “ware mensen” zijn en de rest van de wereld die wezens zijn die zo minderwaardig zijn dat ze de naam “mens” allerminst verdienen. Natuurlijk behoren de mensen van het IEP en MindSonar allemaal tot de “ware mensen”, maar door MindSonar en het IEP worden hele groepen mensen weggezet als minderwaardige mensen.
Hoe is het mogelijk dat een NLP instituut als het IEP zoiets slechts als MindSonar verzint? Het antwoord zit erin dat het IEP staat voor Instituut Eclectische Psychologie. NLP is geen vorm van psychologie. In plaats daarvan staat NLP juist heel kritisch tegenover psychologie. Dus daar is de eerste aanwijzing dat wat het IEP doet geen NLP is maar anti-nlp, of wat ik vandaag de dag fake NLP noem. Bovendien is NLP een systematisch methode en geen eclectische vergaarbak van verschillende tools zoals het IEP ten onrechte denkt.
Als je eenmaal ervoor kiest om eclectisch te werk te gaan, dan is het geen enkel probleem om een vergaarbak te creeën van zichzelf tegenspreken methodes zoals de metaprogramma’s uit NLP en het werk van Graves. Daarbij gaat het IEP wel voorbij aan het werk van Bateson die in zijn Steps to an Ecology of Mind duidelijk maakt dat als je twee zaken onderwijst die elkaar bijten, zoals NLP en het werk van Graves dat dat een recept is voor schizofrenie. Weliswaar zat Bateson mis met zijn theorie over schizofrenie, het blijft ongezond voor mensen om verschillende methoden te leren die elkaar tegenspreken. Want je krijgt dan de situatie dat iemand je voorschrijft om naar links te gaan en tegelijkertijd duidelijk maakt dat als je links gaat dat je zal worden gestraft. Kortom, blijf ver weg van MindSonar. Als tool is het waardeloos en je riskeert dat je wordt gehypnotiseerd om hele vreemde ideeën te omarmen die elkaar ook nog eens bijten.